- παρεγκεφαλίδα
- (Ανατ.). Τμήμα του εγκεφάλου, που βρίσκεται στον οπίσθιο κρανιακό βόθρο, κάτω από τον ινιακό λοβό, από τον οποίο χωρίζεται με μια ινώδη διαφραγματική μεμβράνη ημισεληνοειδούς σχήματος, ονομαζόμενη σκηνίδιο. Μορφολογικά διακρίνεται σε μια κεντρική περιοχή που ονομάζεται σκώληκας, και σε δύο πλάγιους λοβούς, συμμετρικούς, τα παρεγκεφαλιδικά ημισφαίρια. Η π. συνδέεται μέσω των παρεγκεφαλιδικών σκελών με τον προμήκη μυελό, τη γέφυρα και τον μεσεγκέφαλο. Παρουσιάζει δομή ανάλογη με εκείνη του εγκεφάλου, με άφθονη ανάπτυξη φαιάς ουσίας στον φλοιό, με τυπική διάταξη των κυττάρων κατά στοιβάδες και με ευμεγέθεις μάζες λευκής ουσίας στο εσωτερικό της.
Στην π. φτάνουν αισθητήριες νευρικές ίνες που προέρχονται από την περιφέρεια του σώματος και από διάφορα άλλα τμήματα του εγκεφάλου, ιδίως από το όργανο της ακοής, και οι οποίες προορίζονται για τη λειτουργία της ισορροπίας και του προσανατολισμού στον χώρο.
Η λειτουργία της π. συνίσταται στη ρύθμιση των διαφόρων κέντρων του νευράξονα, που είναι επιφορτισμένα με τον έλεγχο του μυϊκού τόνου. Εκτός αυτών, μεριμνά για τη διατήρηση της ισορροπίας και συντονίζει τις κινήσεις των μυών, περιορίζοντας τη δύναμη αδράνειας της κίνησης. Τέλος, συνδέει και συντονίζει τις στοιχειώδεις κινήσεις, από τις οποίες αποτελείται μια εθελουσία κίνηση, στη σωστή διαδοχή τους. Όλες αυτές οι λειτουργίες δεν ασκούνται αμέσως από την π., αλλά μέσω άλλων τμημάτων του νευρικού συστήματος, με τα οποία η π. βρίσκεται σε σχέση.
Οι παθολογικές διεργασίες που προσβάλλουν την π. μπορεί να είναι ποικίλου χαρακτήρα, νεοπλασματικού, λοιμώδους, εκφυλιστικού κ.ά. Τα συμπτώματα που προκαλούνται είναι χαρακτηριστικά, και συνίστανται σε ελάττωση του μυϊκού τόνου, έλλειψη συντονισμού των εθελουσίων κινήσεων, που, συνήθως, έχουν επιβραδυνθεί. Συνυπάρχει ανικανότητα, απόλυτη ή σχετική, ταχείας εκτέλεσης αλληλοδιαδοχικών κινήσεων, όπως π.χ. κάμψης και άμεσης έκτασης των δακτύλων του χεριού, δυσκολία διατήρησης της θέσης του σώματος και διαταραχές ισορροπίας.
Η παρεγκεφαλίδα, που βρίσκεται στον οπίσθιο κρανιακό βόθρο, εκτελεί διάφορες λειτουργίες, μεταξύ των οποίων και το συντονισμό των κινήσεων.
* * *η / παρεγγεφαλίς, -ίδος, ΝΜΑανατ. το τμήμα τού εγκεφάλου που βρίσκεται στον οπίσθιο βόθρο τής βάσεως τού κρανίου πίσω από το εγκεφαλικό στέλεχος και κάτω από τα εγκεφαλικά ημισφαίρια, από τα οποία χωρίζεται με μια πτυχή τής σκληρής μήνιγγας, το λεγόμενο σκηνίδιο τής παρεγκεφαλίδας.[ΕΤΥΜΟΛ. < παρ(α)-* + εγκέφαλος + κατάλ. -ίς, -ίδος].
Dictionary of Greek. 2013.